Czy Twój drób nie osiąga optymalnej wydajności?
Przyczyną może być stres oksydacyjny
Poprawa zdrowia i odporności poprzez stymulację mechanizmów obronnych organizmu przed utlenianiem
Intensywne systemy produkcji narażają zwierzęta na czynniki stresogenne takie jak upał, patogeny i toksyny, prowadząc do stresu oksydacyjnego – braku równowagi między przeciwutleniaczami a reaktywnymi formami tlenu (ROS).
Powoduje to uszkodzenia komórek i tkanek, wywołuje wyczerpujące zapalenie i hamuje wzrost i produkcję. Minimalizacja stresu oksydacyjnego ma kluczowe znaczenie dla poprawy dobrostanu zwierząt, wydajności, jakości produktów i rentowności gospodarstwa.
Czynniki wywołujące stres oksydacyjny
Dlaczego stres oksydacyjny występuje częściej w intensywnych systemach produkcji??
Dzisiejsze intensywne systemy produkcji wywierają ogromną presję na naturalny system obrony antyoksydacyjnej, stwarzając złożone i wieloczynnikowe wyzwanie. Różne czynniki stresogenne mogą powodować nadprodukcję ROS, powodując brak równowagi z przeciwutleniaczami (Rysunek 1).
Na przykład drób hodowany w intensywnych systemach produkcji jest bardziej podatny na patogeny, takie jak kokcydioza, grypa i infekcje wywołane przez E. coli lub Salmonella. Czynniki środowiskowe, takie jak wysokie temperatury i duże zagęszczenie hodowli, dodatkowo zaburzają równowagę, potencjalnie powodując stres cieplny.
Ponadto zwiększone spożycie paszy może podwyższyć tempo metabolizmu, prowadząc do nadmiernego wytwarzania cząsteczek ROS, co jest szczególnie widoczne w przypadku niezbilansowanej lub niskiej jakości diety, takiej jak pasza zawierająca częściowo utlenione tłuszcze lub oleje.
Ponadto zwierzęta w intensywnych systemach produkcji są bardziej narażone na endo- i mikotoksynom, które dodatkowo pogłębiają uszkodzenia oksydacyjne.
Konsekwencje stresu oksydacyjnego
W jaki sposób uszkodzenia oksydacyjne wpływają na wydajność produkcji w hodowli drobiu?
Stres oksydacyjny odgrywa istotną rolę w ogólnym stanie zdrowia i wydajności zwierząt.
Wynika on z braku równowagi między mechanizmami obrony antyoksydacyjnej a reaktywnymi formami tlenu (ROS), co prowadzi do uszkodzeń komórek i tkanek. Ta nierównowaga ma głębokie konsekwencje dla drobiu, wpływając na wzrost, funkcje odpornościowe, zdrowie narządów i zdolności rozrodcze, a jednocześnie powodując straty ekonomiczne dla rolników.
Brak równowagi oksydacyjnej może również prowadzić do różnych długotrwałych problemów zdrowotnych, takich jak zaburzenia neurodegeneracyjne, sercowo-naczyniowe, wątrobowe, nerkowe, metaboliczne i behawioralne.
⚠️ PROBLEMY ZWIĄZANE ZE STRESEM OKSYDACYJNYM
- Zmniejszona wydajność wzrostu i produkcji
- Utrata funkcji wątroby i nerek
- Zmniejszona płodność
- Problemy z jakością mięsa, takie jak utrata soku i przebarwienia
- Immunosupresja
- Zwiększona podatność na patogeny i toksyny
- Zaburzenia zdrowia jelit i trawienia
W jaki sposób stres oksydacyjny wpływa na Twoje wyniki finansowe?
Brojlery
Brojlery są hodowane z myślą o szybkim wzroście, co sprawia, że są szczególnie podatne na stres oksydacyjny ze względu na wysokie tempo metabolizmu. Konsekwencje tego zjawiska obejmują:
– Spadek wydajności wzrostu:
Stres oksydacyjny zmniejsza wydajność paszy i przyrost masy ciała, ponieważ energia jest przekierowywana z procesu wzrostu do naprawy uszkodzeń komórkowych.
– Problemy z jakością mięsa:
Zwiększone utlenianie lipidów w tkance mięśniowej może prowadzić do pogorszenia jakości mięsa, w tym skrócenia okresu przydatności do spożycia, niepożądanego smaku i przebarwień. Kilka znanych miopatii, takich jak białe paski, mięso spaghetti lub drewniana pierś, jest również związanych ze stresem oksydacyjnym.
– Osłabienie odporności:
Stres oksydacyjny osłabia układ odpornościowy, przez co brojlery są bardziej podatne na infekcje i choroby, takie jak kokcydioza.
– Uszkodzenie narządów:
Wpływa to na kluczowe narządy, takie jak wątroba i serce, upośledzając ogólną funkcję metaboliczną.
Nioski
Nioski doświadczają stresu oksydacyjnego głównie z powodu przedłużonych cykli produkcji jaj.
Najważniejsze konsekwencje to:
– Obniżona jakość jaj:
Stres oksydacyjny może zmniejszyć wytrzymałość i grubość skorupki jaj, przez co jaja są bardziej podatne na pękanie. Jakość żółtka może również ulec pogorszeniu z powodu peroksydacji lipidów.
– Spadek produkcji jaj:
Długotrwały stres oksydacyjny zmniejsza zdolność kur do utrzymania stałego tempa znoszenia jaj.
– Problemy ze zdrowiem reprodukcyjnym:
Uszkodzenie tkanek rozrodczych może upośledzać funkcjonowanie jajowodu, wpływając na tworzenie się jaj.
– Zwiększona podatność na choroby:
Podobnie jak brojlery, nioski z osłabioną ochroną antyoksydacyjną są bardziej podatne na infekcje.
Stada reprodukcyjne
Ptaki hodowlane mają kluczowe znaczenie dla produkcji wysokiej jakości potomstwa, a stres oksydacyjny może mieć wpływ na wiele pokoleń:
– Problemy z płodnością i wykluwalnością:
Stres oksydacyjny uszkadza plemniki u samców i komórki jajowe u samic, co prowadzi do zmniejszenia płodności i obniżenia wskaźnika wykluwalności jaj.
– Obniżona jakość piskląt:
Pisklęta wyklute od ptaków poddanych stresowi oksydacyjnemu mogą mieć słabszy układ odpornościowy i słaby potencjał wzrostu.
– Pogorszenie stanu zdrowia:
Długotrwały stres oksydacyjny może prowadzić do dysfunkcji narządów, zmniejszenia wydajności i przedwczesnej selekcji.
– Wykorzystanie paszy i utrzymanie masy ciała:
Zwierzęta rodzicielskie mogą mieć trudności z utrzymaniem optymalnej masy ciała z powodu nieefektywności metabolicznej spowodowanej stresem oksydacyjnym.
Zapobieganie uszkodzeniom oksydacyjnym ma kluczowe znaczenie dla:
- Zapewnienia dobrostanu zwierząt i zmniejszenia zagrożeń dla zdrowia
- Maksymalizacji wydajności produkcji poprzez minimalizację zakłóceń wzrostu i utrzymanie funkcjonalności narządów
- Wspierania zrównoważonej i dochodowej hodowli zwierząt w nowoczesnych systemach produkcyjnych poprzez proaktywne zarządzanie stresem oksydacyjnym
Walka z uszkodzeniami oksydacyjnymi za pomocą rozwiązań fitogenicznych
Regularne monitorowanie stanu zdrowia stada i poziomu stresu pomaga we wczesnym wykrywaniu stresu oksydacyjnego. Aby złagodzić stres oksydacyjny u drobiu, zaleca się kompleksowe podejście uwzględniające wiele czynników. Zadbaj o podstawowe potrzeby, takie jak:
-
- zbilansowana strategia paszowo-odżywcza (przeciwutleniacze, minerały i kwasy tłuszczowe),
- odpowiednie środowisko (temperatura, jakość powietrza),
- wspieranie stanu zdrowia (szczepienia, probiotyki) oraz strategie redukcji stresu.
- Dodatkowo warto rozważyć stosowanie fitozwiązków jako naturalnego wsparcia antyoksydacyjnego.
Produkty fitogeniczne – czyli substancje pochodzenia roślinnego – już wykazały swój potencjał w dziedzinie medycyny.
Ostatnio kilka badań wykazało ich skuteczność w przeciwdziałaniu stresowi oksydacyjnemu u zwierząt hodowlanych, przypisując ją ich właściwościom przeciwutleniającym, przeciwzapalnym i przeciwbakteryjnym.
Ponadto wykazano, że dodawanie produktów fitogenicznych do paszy dla zwierząt poprawia trawienie poprzez stymulację produkcji enzymów trawiennych i wzmocnienie morfologii tkanki jelitowej, a tym samym optymalizuje wchłanianie i wykorzystanie składników odżywczych.
Ze względu na swoje połączone właściwości, produkty fitogeniczne stanowią doskonałe rozwiązanie w walce ze stresem oksydacyjnym.
Podsumowując
Stres oksydacyjny stanowi ukryte zagrożenie w produkcji zwierzęcej, ponieważ może być wywołany przez wiele czynników, a jednocześnie często pozostaje niewykryty u zwierząt przez długi czas. Może to prowadzić do spadku wydajności produkcji, zanim problem zostanie w ogóle rozpoznany.
Regularne monitorowanie stanu zdrowia stada i poziomu stresu pomaga we wczesnej identyfikacji stresu oksydacyjnego. Strategie łagodzenia skutków stresu są wieloczynnikowe, a fitogenetyka jest dodatkiem z wyboru, ponieważ jej skuteczność w przeciwdziałaniu stresowi oksydacyjnemu u zwierząt hodowlanych jest dobrze udokumentowana dzięki jej właściwościom przeciwutleniającym, przeciwzapalnym i przeciwbakteryjnym.
