Integralność i zdrowie jelit świń:
od trawienia po zapobieganie chorobom i wydajność
Korzyści płynące ze zdrowego przewodu pokarmowego wykraczają poza samą jelitę – wpływają one na odporność, wzrost, wydajność żywienia i rentowność gospodarstwa
Przewód pokarmowy świń (GIT) lub jelita odgrywają kluczową rolę w przetwarzaniu paszy na przyswajalne składniki odżywcze, których organizm potrzebuje do utrzymania i produkcji.
Jednak zaburzenia trawienia stanowią jedno z największych wyzwań zdrowotnych we współczesnej produkcji trzody chlewnej, powodując znaczne straty ekonomiczne poprzez zwiększoną śmiertelność, zmniejszone tempo wzrostu i wyższe koszty leczenia.
W miarę jak branża odchodzi od rutynowego stosowania antybiotyków, priorytetem stało się zapewnienie integralności jelit. Skuteczne strategie koncentrują się obecnie na zwiększeniu bezpieczeństwa biologicznego, optymalizacji żywienia oraz ukierunkowanych interwencjach, które wzmacniają funkcje trawienne i odporność organizmu.
Układ pokarmowy świni
Układ pokarmowy świń jest przystosowany do żywienia wszystkożernego i charakteryzuje się:
- Prostym żołądkiem
- Dobrze rozwiniętym jelitem grubym (4-6 metrów) służącym do fermentacji błonnika
- Jelitem cienkim (15-22 metrów) służącym do trawienia enzymatycznego i wchłaniania składników odżywczych
- Zróżnicowaną mikroflorą jelitową zdominowaną przez Clostridiales, Bacteriodiales i Lactobacillales
- Dobrze rozwiniętymi płatami Peyera i innymi tkankami limfatycznymi związanymi z jelitami, odzwierciedlającymi znaczenie jelit jako organu immunologicznego
- Szczególną wrażliwością jelit podczas okresu odstawiania od mleka matki
Rola zdrowia jelit w produkcji trzody chlewnej
Integralność jelit u świń wykracza daleko poza proces trawienia; stanowi ona podstawę ogólnego stanu zdrowia, wzrostu i rentowności.
Przewód pokarmowy (GIT) lub jelito pełni wiele kluczowych funkcji. Oprócz rozkładania paszy służy jako główna bariera chroniąca świnie przed patogenami i toksynami. Nabłonek jelitowy stanowi największą powierzchnię styku z otoczeniem zewnętrznym, pełniąc rolę pierwszej linii obrony. Kiedy bariera ta zostaje naruszona, dochodzi do stanu znanego powszechnie jako „nieszczelne jelita”, a patogeny i szkodliwe metabolity mogą przedostawać się do krwiobiegu, wywołując stany zapalne i ogólnoustrojowe problemy zdrowotne.
Uszkodzenie jelit nie tylko aktywuje układ odpornościowy, ale także odciąga składniki odżywcze i energię od wzrostu i produkcji. Przewlekłe zapalenie jelit zmniejsza odkładanie się tkanki beztłuszczowej, obniża wydajność paszy i negatywnie wpływa na średni dzienny przyrost masy ciała (ADG). Z czasem zaburzenia te przyczyniają się do słabych wskaźników konwersji paszy (FCR) i wymiernych strat ekonomicznych.
Z drugiej strony, utrzymanie zdrowego jelita poprawia wchłanianie składników odżywczych, wzmacnia odporność immunologiczną i optymalizuje wyniki wzrostu. Proaktywne zarządzanie integralnością jelit jest zatem niezbędne, ponieważ bezpośrednio wspiera odporność, wydajność i długoterminową rentowność w produkcji trzody chlewnej.
Oznaki złego stanu zdrowia jelit
Rozpoznanie złego stanu zdrowia jelit u świń wymaga uważnej obserwacji
różnych wskaźników behawioralnych i fizycznych.
⚠️ Zwróć uwagę na te kluczowe wskaźniki:
– Biegunka lub luźne stolce
– Zmniejszone spożycie paszy i spowolniony wzrost
– Letarg i zmiany w zachowaniu
– Wzdęcia i objawy bólu brzucha
– Krew lub śluz w kale
Przyczyny zaburzeń zdrowia jelit
Pojawienie się zaburzeń jelitowych u świń może mieć zakaźne lub niezakaźne pochodzenie. Rozróżnienie między przyczynami zakaźnymi i niezakaźnymi jest często niejasne, ponieważ czynniki niezakaźne często predysponują zwierzęta do podatności na patogeny poprzez zakłócanie mechanizmów ochronnych jelit, np. uszkodzenie integralności jelit otwiera drzwi dla patogenów i związanych z nimi endotoksyn.
Nieinfekcyjne przyczyny biegunki
- Czynniki żywieniowe, takie jak nagłe zmiany diety, nadmierna ilość fermentujących węglowodanów, niedostateczna ilość błonnika lub czynniki antyodżywcze w składnikach paszy.
- Zanieczyszczenia pasz np. mikotoksyny
- Czynniki stresogenne związane z zarządzaniem, np. odsadzanie, transport, klimat i przeludnienie
- Kwestie związane z jakością wody
Zakaźne przyczyny biegunki
- Różnorodna gama patogenów
- Wzorce związane z wiekiem
Najczęstsze zaburzenia według grup wiekowych
Życie świni jest pełne wyzwań fizjologicznych i środowiskowych, a każdy etap wiąże się z wyjątkowymi zagrożeniami dla zdrowia jelit i ogólnej wydajności.
Nawet przed urodzeniem, dostępność składników odżywczych i zdrowie matki odgrywają kluczową rolę w rozwoju prosiąt. Po urodzeniu, prosięta borykają się z dodatkowymi trudnościami, takimi jak stres związany z odsadzeniem, narażenie na patogeny i zmiany w diecie, które mogą zagrozić integralności jelit. W miarę jak świnie osiągają fazę tuczu, ciągła ekspozycja na patogeny i czynniki stresogenne dodatkowo wystawia na próbę ich odporność.
Różnorodne patogeny mogą zaburzać funkcjonowanie przewodu pokarmowego, zazwyczaj zgodnie z wzorcami związanymi z wiekiem.
Prosięta
Głównie wywoływane przez enterotoksynogenne E. coli, Clostridiosis, rotawirusy i kokcydiozę. Infekcje te mogą mieć katastrofalne skutki, a niektóre choroby wirusowe, takie jak PED i TGEV, powodują nawet 100% śmiertelność noworodków.
Odstawione od matki prosięta
Najbardziej podatne na bakterie z rodzajów E. coli, Salmonella, Lawsonia intracellularis, i Brachyspira. Okres odsadzenia od piersi stwarza idealne warunki dla rozwoju patogenów poprzez wiele czynników stresogennych, które zaburzają funkcjonowanie jelit.
Prośność
Najczęściej wywoływane przez Lawsonia intracellularis, Brachyspira, oraz patogeny wirusowe, takie jak PEDV. Biegunka u loch ma wpływ nie tylko na samą lochę, ale także negatywnie wpływa na produkcję mleka i wyniki miotu.
Wniosek: znaczenie dbania o zdrowie jelit u świń
Układ pokarmowy świń to złożony ekosystem, którego prawidłowe funkcjonowanie ma bezpośredni wpływ na wyniki wzrostu, wydajność paszy i ogólny stan zdrowia stada. W związku z globalnym odejściem od rutynowego stosowania antybiotyków producenci muszą przyjąć wielopłaszczyznowe podejście do zdrowia jelit, obejmujące żywienie, bezpieczeństwo biologiczne, środowisko i ukierunkowane interwencje.
Koncentrując się na zdrowiu jelit, producenci mogą poprawić wydajność paszy, zwiększyć wzrost i ostatecznie zwiększyć rentowność.
Chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat?
Pobierz nasz kompletny raport tutaj.
"*" oznacza pola wymagane
